Tiết Thanh Minh thường từ mồng 5 đến mồng 10 tháng Ba Âm lịch. Năm 2016, tiết Thanh Minh rơi vào 3 tháng 3 Âm lịch, tức ngày 9/4/2016 Dương lịch.
Thanh Minh có nghĩa là trời trong sáng. Thanh Minh là ngày lễ tiết không lớn nhưng khá quan trọng trong văn hóa của người Việt Nam. Đây là ngày hướng về cuội nguồn, để truy tư công đức, trả ân cho người đã khuất. Do vậy, ngày Thanh Minh còn gọi là ngày tảo mộ.
| Tiết thanh minh |
Thanh Minh trong tiết tháng Ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh
(Truyện Kiều, Nguyễn Du).
Vào tiết Thanh Minh, trước khi đi tảo mộ, người ta thường sắm một lễ nhỏ để ở miếu Thổ Địa của nghĩa trang, thắp hương và vái lạy xin các vị linh thần Thổ Địa cho phép hương hồn người đã khuất về hưởng lễ với con cháu. Sau đó thì gia chủ ra khấn tại phần mộ của gia đình và gia tộc mình. Nếu thấy cỏ rậm thì phát quang, đất khuyết lở thì đắp lại cho đầy rồi về.
Chuẩn bị lễ vật thắp hương ngoài mộ trong ngày lễ Thanh Minh:
Lễ vật gồm:
– Hương, hoa.
– Đèn.
– Hoa quả.
– Trầu cau.
– Tiền vàng.
– Rượu thịt (chân giò, gà luộc hoặc khoanh giò nạc vài lạng).
Chú ý: Khi thắp hương thì thắp số nén là lẻ (1 hoặc 3) vì số lẻ tượng trưng cho cõi âm. Riêng đèn thì mang theo 2 cây (đèn hoặc nến) vì 2 ngọn đèn tượng trưng cho 2 vầng nhật nguyệt.
